“Rykdom bestaan nie daaruit om baie besittings te hê nie, maar min behoeftes.”
Epictetus
In die strewe na ‘n goeie lewe kom die opbou van rykdom dikwels na vore as ‘n dominante tema. Hierdie jaagtog, meedoënloos en alles-verterend, is oor eeue deur verskeie filosofiese lense ondersoek. Stoïsynse skrywers soos Seneca, Marcus Aurelius en Epictetus bied ‘n verfrissende perspektief hierop en argumenteer dat die ware essensie van ‘n goeie lewe nie in die opbou van rykdom lê nie, maar in ‘n lewe van deug.
Die Stoïsynse Siening oor Rykdom
Stoïsisme klassifiseer dinge in wat goed, sleg en onverskillig is. Rykdom val in die kategorie van “onverskilliges”, nie inherent goed of sleg nie. Seneca sê in sy briewe dat rykdom nie ‘n goeie is nie en dat armoede nie ‘n euwel is nie. Hiermee bedoel hy dat dit nie die aanwesigheid of afwesigheid van rykdom is wat ons geluk bepaal nie, maar eerder hoe ons dit gebruik en ons houding daarteenoor.
Vir Stoïsyne is die uiteindelike doel in die lewe om volgens deug te lewe. Marcus Aurelius, in sy “Meditasies“, beklemtoon die belangrikheid van deug bo materiële besittings: “Baie min is nodig om ‘n gelukkige lewe te maak; dit is alles in jouself, in jou manier van dink“. Stoïsyne glo dat die fokus op selfverbetering, wysheid, moed, geregtigheid en matigheid baie meer lonend is as enige materiële rykdom.
Die Gevare van Rykdomophoping
Een van die sentrale Stoïsynse bekommernisse oor die strewe na rykdom is die potensiaal daarvan om ons aandag af te lei van wat werklik saak maak. Epictetus waarsku, “Rykdom bestaan nie daaruit om baie besittings te hê nie, maar min behoeftes“. Die meedoënlose gejaag na rykdom kan ons tyd en energie verorber, en ons weglei van die strewe na persoonlike groei en deug.
Rykdom kan ook ‘n valse gevoel van sekuriteit skep, wat individue laat glo dat hulle onkwesbaar is. Stoïsyne sien egter die waarde van rykdom in sy potensiaal om goed te doen. Seneca, self ryk, het gepleit om rykdom te gebruik om ander te bevoordeel. Hierdie filantropiese benadering sluit aan by Stoïsynse deugde, en beklemtoon die gemeenskap se welsyn bo individuele rykdom.
Stoïsynse Strategieë om Goed te Leef
Stoïsisme leer die praktyk van tevredenheid en dankbaarheid vir wat ons het. Deur te fokus op ons innerlike rykdom – ons deugde en karakter – kan ons ware bevrediging vind. Seneca gee raad: “Dit is nie die man wat te min het wat arm is nie, maar die een wat na meer smag“.
Om volgens die natuur te leef is ‘n sleutelbeginsel van Stoïsisme, wat behels dat ons ons plek binne ‘n groter gemeenskap en ekosisteem erken. Hierdie perspektief moedig ‘n lewe van eenvoud en volhoubaarheid aan, en prioritiseer verhoudings en gemeenskaplike welstand bo materiële gewin.
Afsluiting
Die Stoïsynse filosofie lewer ‘n diepgaande kritiek op die moderne strewe na rykdom, wat daarop dui dat ‘n lewe wat spandeer word om rykdom na te jaag, een is wat afgelei word van die strewe na ware geluk en deug.
Deur op selfverbetering te fokus, tevredenheid te beoefen en rykdom vir die gemeenskaplike belang te gebruik kan ons ryker, meer vervullende lewens lei. Die wysheid van Seneca, Marcus Aurelius en Epictetus bly vandag net so relevant soos dit in antieke tye was, en lei ons na ‘n lewe van doel en betekenis buite die ophoping van materiële rykdom.
Op die ou end leer die Stoïsynse pad ons dat die rykste lewe een is wat geleef word in ooreenstemming met deug, en wat bydra tot die verbetering van onsself en die wêreld rondom ons.
